Chẩn đoán và can thiệp sớm đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ mắc các rối loạn phát triển. Một trong những công cụ chính để sàng lọc Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) ở trẻ nhỏ là “bảng sàng lọc tự kỷ M-CHAT”. Trong liệu pháp Phân tích Hành vi Ứng dụng (ABA) nhi khoa, M-CHAT đóng vai trò quan trọng trong việc xác định trẻ có thể hưởng lợi từ đánh giá chuyên sâu và các dịch vụ can thiệp sớm. Bài viết này sẽ giải thích M-CHAT là gì, ý nghĩa của nó và cách sử dụng trong liệu pháp ABA nhi khoa.
Hiểu về M-CHAT
Bảng sàng lọc Tự kỷ ở Trẻ nhỏ M-CHAT, Phiên bản Sửa đổi (M-CHAT-R/F) là một công cụ sàng lọc được thiết kế để phát hiện trẻ từ 16 đến 30 tháng tuổi có nguy cơ mắc ASD. M-CHAT-R/F bao gồm một bảng câu hỏi gồm 20 mục do phụ huynh hoặc người chăm sóc trả lời, đánh giá sự phát triển về mặt xã hội, giao tiếp và hành vi của trẻ. Mục tiêu chính của M-CHAT-R/F là xác định những trẻ cần được đánh giá chuyên sâu hơn nếu có dấu hiệu nghi ngờ ASD.
Đặc điểm chính của M-CHAT
-
Dựa trên báo cáo của phụ huynh: M-CHAT dựa vào thông tin do cha mẹ hoặc người chăm sóc cung cấp, giúp quá trình sàng lọc dễ tiếp cận và không xâm lấn.
-
Đơn giản và nhanh chóng: Bảng câu hỏi dễ hiểu và chỉ mất khoảng 10 phút để hoàn thành, phù hợp với các bậc phụ huynh bận rộn.
-
Phỏng vấn theo dõi: Đối với trẻ có kết quả sàng lọc dương tính, một cuộc phỏng vấn theo dõi sẽ được thực hiện để làm rõ các câu trả lời và giảm tỷ lệ dương tính giả.
Tầm quan trọng của sàng lọc sớm
Việc phát hiện sớm ASD rất quan trọng vì nó giúp can thiệp kịp thời, từ đó cải thiện đáng kể kết quả phát triển cho trẻ tự kỷ. Nghiên cứu cho thấy can thiệp sớm, đặc biệt là liệu pháp ABA, có thể giúp trẻ cải thiện kỹ năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi thích ứng. M-CHAT là bước đầu tiên trong quá trình này, giúp xác định trẻ cần được đánh giá và can thiệp sớm.
Lợi ích của sàng lọc sớm bằng M-CHAT
-
Can thiệp sớm: Phát hiện sớm các dấu hiệu chậm phát triển giúp bắt đầu can thiệp sớm hơn, mang lại hiệu quả cao hơn.
-
Hỗ trợ cá nhân hóa: Giúp xây dựng các chiến lược can thiệp phù hợp với nhu cầu riêng của từng trẻ.
-
Giảm lo lắng cho phụ huynh: Giúp cha mẹ yên tâm hơn khi có thể phát hiện sớm và hành động kịp thời.
Cách sử dụng M-CHAT trong Liệu pháp ABA Nhi khoa
Liệu pháp ABA là một phương pháp can thiệp hiệu quả cho trẻ mắc ASD, tập trung vào cải thiện các hành vi cụ thể như giao tiếp, kỹ năng xã hội và học tập thích ứng. M-CHAT đóng vai trò quan trọng trong quy trình này bằng cách giúp xác định trẻ có thể hưởng lợi từ ABA.
Các bước sử dụng M-CHAT trong ABA
-
Sàng lọc ban đầu: Trong các buổi khám nhi định kỳ, bác sĩ có thể yêu cầu phụ huynh hoàn thành M-CHAT dựa trên quan sát hành vi của trẻ.
-
Phỏng vấn theo dõi: Nếu trẻ có kết quả sàng lọc dương tính, một cuộc phỏng vấn chi tiết sẽ được thực hiện để loại trừ dương tính giả.
-
Giới thiệu đánh giá toàn diện: Trẻ tiếp tục có nguy cơ sau phỏng vấn sẽ được giới thiệu đến chuyên gia (như bác sĩ phát triển hoặc tâm lý học) để đánh giá chuyên sâu.
-
Chẩn đoán và lập kế hoạch điều trị: Nếu chẩn đoán xác nhận ASD, một kế hoạch điều trị sẽ được xây dựng, thường bao gồm ABA như một phần chính.
-
Triển khai ABA: Các nhà trị liệu ABA làm việc với trẻ và gia đình để áp dụng các chiến lược can thiệp phù hợp với mục tiêu phát triển của trẻ.
Vai trò của Nhà trị liệu ABA
Các nhà trị liệu ABA sử dụng thông tin từ M-CHAT và đánh giá chuyên sâu để:
-
Cải thiện kỹ năng giao tiếp (ngôn ngữ và phi ngôn ngữ).
-
Tăng cường tương tác xã hội (giao tiếp bằng mắt, chơi luân phiên, kết bạn).
-
Phát triển hành vi thích ứng (kỹ năng tự chăm sóc, thói quen hàng ngày).
-
Giảm hành vi thách thức (hành vi gây hấn, tự kích thích) bằng cách dạy các hành vi thay thế phù hợp.
Kết quả tích cực từ Can thiệp sớm
Nhiều nghiên cứu và trường hợp thực tế cho thấy hiệu quả của ABA khi kết hợp với sàng lọc sớm bằng M-CHAT:
-
Trẻ chưa có ngôn ngữ có thể bắt đầu sử dụng từ ngữ.
-
Cải thiện khả năng chơi với bạn bè và giao tiếp xã hội.
-
Tăng tính tự lập (tự mặc quần áo, đi vệ sinh).
-
Giảm hành vi tiêu cực nhờ các kỹ năng quản lý cảm xúc.
Kết luận
M-CHAT là công cụ quan trọng trong việc phát hiện sớm ASD ở trẻ nhỏ. Bằng cách xác định trẻ có nguy cơ, M-CHAT giúp mở đường cho đánh giá và can thiệp kịp thời, từ đó cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của trẻ và gia đình. Khi kết hợp với liệu pháp ABA, trẻ tự kỷ có cơ hội phát triển tối đa tiềm năng của mình.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp thông tin hữu ích về M-CHAT và ứng dụng của nó trong ABA nhi khoa!
Nguồn bài viết: Lược dịch từ chicagoabatherapy.com
